Böbrek Kanseri Evrelenmesi Hakkında Detaylı Bilgi
İçindekiler
Böbrek kanseri evrelenmesi, kanserin böbrekte yayılıp yapılmadığını, yayılmış ise nerede yayıldığını ve vücudun diğer bölümlerini etkileyip etkilemediğini anlamanın bir yoludur.
Kanserin evresini bulabilmek için doktorlar, tanısal testler kullanırlar. Bu yüzden evreleme, tüm testler bitinceye dek tamamlanmayabilir. Kanserin hangi aşamada olduğunu bilmek, doktorun hangi tür tedavinin en iyi tercih olacağı yönünde karar verebilmesine olanak sağlar ve doktorun, hastanın iyileşme şansı olan prognozunu tahmin etmesine katkı sağlar. Bunun yanı sıra farklı kanser türleri için farklı aşamalar bulunur.
Böbrek Kanseri Evrelemesinde TNM Sistemi
Doktorların aşamayı tanımlamak amacı ile kullandıkları araçlardan birisi, TNM sistemidir. Doktorlar, bazı soruları yanıtlayabilmek için teşhis testleri ve taramalardan elde edilen sonuçları kullanır. Bu sorular, şöyle sıralanabilir:
- Tümör (T): Tümör ne kadar büyüklükte? Tam olarak nerede bulunuyor?
- Lenf (N): Tümör lenf düğümlerine yayıldı mı? Yayılmış ise nerede ve kaç tane?
- Metastaz (M): Kanser, vücudun bir diğer bölgelerine yayıldı mı? Yayılmış ise yayıldığı yer neresi ve boyutu ne kadar?
Kanser evresini belirlemek için test sonuçları birleştirilir.
Böbrek kanseri için 5 aşama vardır: aşama 0, aşama 1 ve 4. Evre böbrek kanseri, oldukça nadir görülür. Aşama, kanseri tanımlamanın ortak bir yolunu bulmayı sağlar; böylece doktorlar en iyi tedavi planını oluşturabilir.
TNM Sistemi evreleri, üç başlıkta incelenir.
Tümör (T)
TNM sistemi kullanarak, tümörün boyutu ve bulunduğu yeri açıklamak için ‘T’ ve bir harf ya da sayı (0 ila 4) kullanılır. Tümör santimetre (cm) cinsi birimden ölçülür. Kabaca tabir ile bir cm kurşun kalemin genişliğine eşittir. Bir inç yaklaşık olarak 2,5 cm’ye eşit olarak kabul edilir.
Evre, tümörü daha ayrıntılı olarak tanımlama konusunda yardımcı olurken, evre sayesinde kanser daha küçük gruplara da ayrılabilir. Bu durum, doktorun her hasta için en doğru olan tedavi planını geliştirmesine olanak sağlar. 1’den fazla tümör varsa, küçük harfli ‘m’ (çoklu anlamına gelen) ‘T’ evre kategorisine eklenir.
Böbrek kanseri için spesifik tümör evresi bilgileri aşağıda listelendiği gibidir.
- TX: Birincil tümör değerlendirilemez.
- T0 (T artı sıfır): Bir birincil tümöre dair henüz kanıt yoktur.
- T1: Tümör sadece böbrekte bulunur ve en geniş alanı yaklaşık 7 cm veya bundan daha küçüktür. Doktorlar arasında, bu sınıflandırmanın yalnızca 5 cm veya daha küçük bir tümörü içermesinin gerekli olup olmadığı konusunda pek çok tartışma olmuştur.
- T1a: Tümör sadece böbrekte bulunur ve en geniş alanı 4 cm veya bundan daha küçüktür.
- T1b: Tümör sadece böbrekte bulunur ve en geniş alanı 4 cm ile 7 cm arasında olmaktadır.
- T2: Tümör sadece böbrektedir ve boyutu 10 cm’den daha azdır.
- T2b: Tümör sadece böbrekte bulunur ve 10 cm’den fazladır.
- T3: Tümör böbrek veya perinefrik doku içindeki ana damarlara, böbreklerin etrafındaki bağ, yağ dokusuna dönüşmüştür. Bunun beraberinde, vücudun tümörle aynı tarafındaki adrenal
bezde, boyutunda herhangi bir büyüme göstermemiştir. Adrenal bezler her böbreğin üzerinde bulunur ve kalp atış hızı, kan basıncı ve diğer vücut işlevlerini kontrol etmeye yardımcı olmak için hormonlar ve adrenalin üretir. Buna ek olarak, tümör böbreği çevreleyen bir doku zarfı olan Gerota fasyasının ötesine yayılmamıştır.
- T3a: Tümör, böbreğin dışına çıkan ve “ven” adı verilen büyük damara ya da renal venin dallarına yayılır. İdrar toplayan böbreğin kaliksleri ve pelvisleri, tümörün ötesinde büyümez.
T3b: Tümör, diyaframın altında inferior vena kava adı verilen kalbe akan büyük damara dönüşür. Diyafram, akciğerlerin altında nefes almaya yardımcı olan kastır.
- T3c: Tümör diyaframın üstündeki vena kavaya yayılır.
- T4: Tümör Gerota fasyasının ötesindeki bölgelere yayılmaya başlar ve tümör vücudun aynı tarafında olan adrenal bezin içine uzanır.
Lenf (N)
TNM evreleme sistemi içerisinde yer alan ‘N’, lenf düğümlerini ifade etmektedir. Şekilleri fasulyeyi andıran bu küçük yapılar, enfeksiyonla savaşırlar. Böbreklerin yakınında yer alan lenf düğümlerine bölgesel lenf düğümleri de denir. Vücudun diğer bölgelerinde yer alan lenf düğümleri ise uzak lenf düğümleri olarak adlandırılır.
- NX: Bölgesel lenf düğümleri, değerlendirilmeyecek boyuttadır.
- N0 (N artı sıfır): Kanser, bölgesel lenf düğümlerine yayılmaz.
- N1: Kanser bölgesel lenf düğümlerine yayılmaya başlar.
Metastaz (M)
TNM evreleri arasında bulunan ‘M’, kanserin vücudun uzak ve “metastaz” adı verilen diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını gösterir. Böbrek kanseri yayılma alanları arasında ortak olarak, akciğerler, beyin, karaciğer, kemikler ve uzaktaki lenf düğümleri bulunur.
- M0 (M artı sıfır): Hastalık metastaz yapmaz.
- M1: Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmaya başlar.
Böbrek Kanseri Evreleri
Kanser evreleri, doktorlar tarafından T, N ve M gruplandırılmalarını birleştirerek belirlenir.
Evre 1: Tümör, 7 cm veya daha küçük boyutludur. Sadece böbrekte bulunur. Lenf düğümlerine ve diğer uzak organlara yayılmamıştır.
Evre 2: Tümör 7 cm’den daha büyüktür. Sadece böbrekte bulunur. Lenf düğümlerine ve uzak organlara yayılmamıştır.
Evre 3: Böbrekte 7 cm’den daha büyük tümör bulunur. Bölgesel lenf düğümlerime çoktan yayılım göstermiştir fakat vücudun diğer bölgelerine henüz yayılmamıştır.
Evre 4: Tümör, Gerota fasyasının dışındaki alanlara yayılım göstermiştir ve tümörle aynı tarafta bulunan adrenal bezine, lenf bezine uzanır fakat yayılmaz. Tümör beyin, kemikler ve akciğerlerden başka bir organa yayılmaya başlamıştır.